Treść Strony: Wszystkie aktualności

Każdy wiek ma swoje lęki

             Każdemu z nas mogą się przydarzyć sytuacje, których skutkiem jest lęk. Każdy będący rodzicem chce ustrzec i chronić swoje dziecko przed niebezpieczeństwami, ale nie jest w stanie całkowicie wyeliminować strachu z jego życia. I bardzo dobrze, ponieważ lęk pełni funkcję adaptacyjną w życiu dziecka – dzięki niemu kształtuje się w nim umiejętność oceny niebezpieczeństwa danej sytuacji, a także tworzą się strategie radzenia sobie z nimi. Pod względem rozwojowym każde dziecko musi przejść przez pewne fazy lęków. Oczywiście istnieją różnice indywidualne w doświadczaniu lęków rozwojowych, więc nie przejmujcie się, jeśli Wasze dziecko nie doświadczyło niektórych z lęków opisanych poniżej.

  • W wieku 2 lat dzieci najczęściej odczuwają lęki głównie natury słuchowej, czyli np. grzmot, pociąg, ciężarówka, odkurzacz. Oprócz tych słuchowych mogą występować także lęki wizualne – dotyczą ciemnych kolorów, dużych przedmiotów czy np. kapeluszy. Dwulatki doświadczają również lęków przestrzennych (np. przeprowadzka do nowego domu, zmiana ustawienia mebli w pokoju) oraz tych związanych z ludźmi – np. wyjazd lub nieobecność matki w porze zasypiania. Dzieci w tym wieku boją się także deszczu, wiatru i dzikich zwierząt.
  • Kiedy dziecko ma 2 i pół roku nasilają się lęki przestrzenne, tzn. poczucie strachu przed nieoczekiwanymi relacjami przestrzennymi, czyli np. gdy ktoś wchodzi do domu innymi drzwiami niż zwykle. Wciąż występują obawy związane z przesuwaniem przedmiotów, ruchem oraz zbliżającymi się dużymi przedmiotami – np. nadjeżdżającą ciężarówką.
  • Po 3 roku życia dominują lęki wizualne. Dotyczą one w głównie masek, starych, pomarszczonych ludzi czy czarownicy. Dodatkowo dochodzi lęk przed ciemnością, włamywaczem, policjantem i zwierzętami. Trzylatek ma również obawy przed wieczornym wyjściem rodziców.
  • 4 lata: następuje powrót lęków słuchowych, szczególnie odgłosów ryczącego silnika. Nadal występuje lęk przed ciemnością i dzikimi zwierzętami, ale lęk przed wieczornym wyjściem rodziców – dotyczy już tylko mamy.
  • Po ukończeniu 5 lat ilość lęków zmniejsza się, są one przeważnie wizualne. Strach przed dzikimi zwierzętami, czarownicami i złymi ludźmi jest wyraźnie mniejszy. Nadal występuje lęk przed ciemnością i tym, że mama nie wróci do domu. Pojawiają się pierwsze przyziemne lęki, np. stłuczenie kolana po upadku.
  • U 6 – latków występuje duże natężenie lęków wywołanych głównie przez różnego rodzaju dźwięki, np. dzwonek do drzwi, telefon, odgłosy ptaków, owadów, nieprzyjemny sposób mówienia czy spłukiwanie wody w ubikacji. Dziecko sześcioletnie nie chce iść np. do lasu, ponieważ boi się, że się zgubi. Dominują także lęki przed istotami nadprzyrodzonymi, takimi jak duchy i wiedźmy. Dzieci te ze strachem spoglądają pod łóżko – obawiają się, że ktoś się tam schował. Wciąż boją się grzmotów oraz innych żywiołów (ogień, woda, błyskawice). Odczuwają strach, kiedy są same w pokoju albo gdy mają same zostać w domu. W tym wieku pojawia się pierwszy lęk przed śmiercią i związane z nim pytania. Dotyczy to głównie matki. Zarówno chłopcy jak i dziewczynki boją się drzazg, drobnych skaleczeń, widoku krwi oraz pobicia przez kogoś.
  • W wieku 7 lat występuje dużo lęków, głównie wizualnych – dzieci nadal boją się ciemności, a także strychu i piwnicy. Obawy przed światem nadprzyrodzonym zmieniają się w lęk przed cieniami – to one są teraz duchami i wiedźmami. W tym wieku pojawia się również lęk przed spóźnieniem się do szkoły oraz obawa przed brakiem akceptacji ze strony innych ludzi. Ponadto boją się włamywacza, szpiega i wojny. Siedmiolatek nadal nie zagląda pod łóżko z obawy, że ktoś tam jest - ale teraz ten ktoś może być też w szafie. U dzieci w tym wieku strach może być stymulowany przez radio, kino albo książki.
  • 8 i 9 lat: ilość lęków i ich intensywność zmniejsza się. Dziecko w tym wieku już nie boi się tak bardzo ciemności i wody. Potrafi lepiej ocenić sytuację, a jego obawy dotyczą głównie szkoły - własnych zdolności i możliwości popełnienia błędu czy poniesienia porażki.
  • W 10 roku życia wciąż występuje dużo lęków. Utrzymuje się strach przed dzikimi zwierzętami i wężami. Oprócz tego niektóre dziesięciolatki boją się ciemności, ognia, przestępców, morderców, włamywaczy czy wysokich pomieszczeń. Zaś niektóre z nich same opowiadają, czego się już nie boją (np. ciemności, zwierząt czy pozostania samemu w domu).
  • 11-12 lat – w tym wieku dominują obawy związane z akceptacją rówieśniczą oraz odrzuceniem. Pojawia się lęk przed zawstydzeniem, nieidealnym wyglądem zewnętrznym i własnym poziomem osiągnięć w szkole. Nadal występuje lęk przed śmiercią, krzywdą fizyczną i ciemnością.
  • Powyżej 12 roku życia lęki są już bardziej konkretne i często dotyczą problemów w domu i rodzinie, a także relacji rówieśniczych i społecznych oraz tych związanych ze szkołą. Nadal utrzymuje się strach dotyczący wyglądu osobistego. Pojawia się niepokój związany z katastrofami naturalnymi.

 

Podsumowując, każde dziecko od czasu do czasu czegoś się boi. Dla nas dorosłych może się to okazać zupełnie niegroźne, ale dla dziecka lęk ten może być wręcz paraliżujący. Ważne, aby dziecko uczyło się, jak oceniać niebezpieczeństwo i jak radzić sobie z lękiem. Musimy pamiętać, że większość lęków mija, ale mimo tego należy okazać dziecku wsparcie i zrozumienie, zaś wystrzegać się wyśmiewania czy zawstydzania.

  • autor: Psycholog - Ewelina Stępniewska

« wstecz